“Geef sinaasappel mij geef eet sinaasappel mij eet sinaasappel geef mij eet sinaasappel geef mij jij.” Dit is de langste zin die chimpansee Nim Chimpsky ooit heeft gemaakt (met gebarentaal). Zijn boodschap is duidelijk. Deze zin is dan ook zondermeer een vorm van communicatie. Maar de zin is niet ‘grammaticaal’: taalkundig rammelt-ie. De mens is het enige wezen op aarde dat echt taal beheerst. Voorlopig kunnen we dat wel stellen.

Spreken en handelen

Volgens de Franse filosoof André Leroi-Gourhan (1911-1986) komt dat doordat we op onze voeten lopen, doordat we rechtop lopen. Dat heeft allerlei voordelen. Wij hebben onze handen vrij. Daardoor kunnen we instrumenten maken, vastpakken en gebruiken. We kunnen dingen in onze handen en armen met ons meenemen. En… omdat we rechtop staan, ontstond er ruimte in ons hoofd voor de ‘cortex cerebri’, de hersenschors. Het is de plek in onze hersenen waar we informatie uit de rest van ons lichaam ontvangen, analyseren en interpreteren. Die informatie zet de hersenschors om in gedachten, en dan uiteindelijk in spreken en handelen.

Het begin

Zoals gezegd, Leroi-Gourhan was filosoof. Hij verdiepte zich in de geschiedenis van de techniek. Maar ook evolutiebiologen zien die relatie tussen rechtop lopen en kunnen spreken. Ze weten alleen nog niet zeker waar dat nou begon. Bij ons, de Homo sapiens, zo’n 40.000 jaar geleden? Of misschien nog eerder bij de Homo erectus (1,5 miljoen jaar terug)?

Verwaarloosde voeten

Dus mocht je een cliënt in je stoel hebben die de voeten blijft verwaarlozen, maak dan duidelijk: wie de mond gebruikt, moet de voeten eren!